Het uitstrijkje

Vroege veranderingen opsporen

Marjanka: “Bij de polikliniek gynaecologie komen regelmatig vrouwen die een uitstrijkje met afwijkende cellen hebben. Vaak zijn zij met zo’n uitslag angstig of denken ze dat ze baarmoederhalskanker hebben. Gelukkig gaat het in de meeste gevallen om beginnende veranderende cellen. Dat is ook juist het doel van het uitstrijkje: om vroege veranderingen op te sporen, zodat deze in de gaten gehouden kunnen worden of zodat we iemand op tijd kunnen behandelen. Er gaan vaak jaren over veranderingen heen. Maar heb je klachten als onregelmatig bloedverlies of belangrijker: bloedverlies bij geslachtsgemeenschap? Dan is dat een reden om een uitstrijkje te doen. Ook als je nog geen oproep hebt gehad voor het bevolkingsonderzoek.”

HPV-virus

Marjanka vervolgt: “Baarmoederhalskanker komt door het HPV-virus. Bijna iedereen krijgt HPV, als je geslachtsgemeenschap hebt is dat niet te voorkomen. Meestal ruimt je lichaam het HPV-virus zelf op. Soms vindt een lichaam het lastiger om het HPV-virus op te ruimen. Dat is niet erg, in dat geval krijgt iemand vaker een uitstrijkje om in de gaten te houden of er veranderingen zijn. Je kan zelf niks doen om het HPV-virus uit je lichaam te laten verdwijnen. Tenzij je rookt, stoppen met roken is erg belangrijk en kan je lichaam helpen het HPV-virus op te ruimen. Een HPV-virus kan terugkomen, want er zijn veel varianten van. Daarom adviseren we écht om op elke uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek in te gaan.”

Wanneer naar de gynaecoloog?

Hoe weet je of je het HPV-virus hebt? Marjanka: “In eerste instantie word je getest op HPV. Bij een positieve test, word ook je uitstrijkje beoordeeld. Bij een normaal uitstrijkje krijg je over vijf jaar weer een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Bij een afwijkend uitstrijkje krijg je een verwijzing naar onze polikliniek Gynaecologie voor een afspraak en verder onderzoek. Tijdens de eerste afspraak bekijken we de baarmoedermond en nemen we, als dat nodig is, een biopt af (een klein stukje weefsel) voor onderzoek. We kijken naar hoe de cellen eruit zien en geven op basis daarvan een diagnose: cin1, cin2 of cin3. Bij cin1 doen we niks, bij cin2 kunnen we afwachten hoe het zich ontwikkelt of kunnen we behandelen, bij cin3 is het advies om te behandelen. We willen dus eerst zeker weten dat het nodig is om iemand te behandelen, vooral bij vrouwen die in de vruchtbare fase zitten. Gaat het om een milde afwijking? Dan nodigen we je uit voor een uitstrijkje over een jaar en is behandeling niet nodig. Zo houden we goed in de gaten hoe een verandering zich ontwikkelt.” 

Behandeling

“Is er wel behandeling nodig? Dan nemen we bij een volgende afspraak een dun plakje van de baarmoederhals af, die wordt opgestuurd naar de patholoog. Deze behandeling gebeurt onder lokale verdoving en een operatie is niet nodig. We horen vaak dat de behandeling gelukkig geen pijn doet”, aldus Marjanka. “Zegt de uitslag inderdaad cin2 of cin3? Dan was deze behandeling voor nu voldoende en dan krijgt iemand over een half jaar een nieuw uitstrijkje. Als er meer veranderingen te zien zijn bij de uitslag, bijvoorbeeld een voorloperstadium van baarmoederhalskanker of baarmoederhalskanker zelf, dan gaan we een ander behandelingstraject in. Maar vaak zijn er dan al eerder in het proces signalen, zoals bij het uitstrijkje of een biopt”, sluit Marjanka af.