Laboratoriumonderzoek

Wat betekent nuchtere bloedafname voor mij?

• De avond voor het onderzoek mag u vanaf ongeveer 22.00 uur niet meer eten en drinken
• U mag wel uw medicijnen (avond) innemen met een klein beetje water
• De ochtendmedicatie mag u niet innemen
• Als u insuline gebruikt, mag u dit nog niet inspuiten
• Na afloop van het onderzoek kunt u uw medicatie innemen en ontbijten (dit kunt u eventueel meenemen)

Kunt u toch niet nuchter blijven? Vertel dit dan aan de medewerker bloedafname, omdat dit het resultaat van het onderzoek kan beinvloeden.

Krijg ik geen bloedarmoede van al die bloedafnames?
In de meeste gevallen zal de hoeveelheid bloed in alle buizen van een afname opgeteld niet meer zijn dan in een borrelglaasje (20 ml) past. Op uw totale hoeveelheid bloed, die vergelijkbaar is met de inhoud van een huis-tuin-en-keuken emmer, circa 5 liter (5000 ml), is dat natuurlijk te verwaarlozen.

Waarom worden er zoveel verschillende buizen bloed afgenomen?
Voor bloedafname worden verschillende typen buizen gebruikt, omdat daar vaak al van te voren toevoegingen worden ingestopt. Voor verschillende testen zijn soms verschillende toevoegingen vereist. Daarom hangt de hoeveelheid buizen af van de combinatie van testen die is aangevraagd.

Dat zit zo: buiten het lichaam stolt het bloed snel en de kans is groot dat er daardoor bij bepaalde analyses verstoppingen onstaan, of klontering optreedt waardoor bijvoorbeeld cellen niet meer geteld kunnen worden. Om dit te voorkomen stopt men stollingsremmers in de buizen. De stollingremmer die voor celtelling het meest geschikt is, levert echter bij veel chemische bepalingen storingen op, waardoor die bepalingen onjuiste afwijkingen vertonen. Daarom moet voor deze chemische bepalingen weer een andere stollingremmer worden gebruikt.

Als er ook onderzoek van de bloedstolling zelf nodig is dan wordt het nog ingewikkelder, want dan moet de remming van de stolling weer ongedaan gemaakt kunnen worden op het moment dat de bepaling van de stolactiviteit wordt uitgevoerd; dat vraagt om een weer andere stollingremmer in de buis. De medewerkers van het laboratorium zullen er altijd op het letten dat voor ieder aangevraagd onderzoek het meest geschikte type buis wordt gebruikt, zodat alle bepalingen zo betrouwbaar mogelijk uitgevoerd kunnen worden. Daarbij wordt er natuurlijk voor gezorgd dat er nooit onnodig veel bloed wordt afgenomen.

De dokter zegt dat hij wil laten onderzoeken of het ijzer in mijn bloed te laag is, maar op het laboratoriumformulier dat hij mee gaf staat ijzer niet aangekruist. Hoe zit dat?
Dit veel voorkomend misverstand vindt zijn oorsprong in de vertaling van geneeskunde naar het spraakgebruik van de volksmond. De arts heeft waarschijnlijk wel Hemoglobine (Hb) aangekruist. Dit bloedpigment is verantwoordelijk voor de binding van zuurstof in het bloed. Bij een tekort hiervan spreekt men van bloedarmoede. Een tekort kan ontstaan door verbruik of door een verstoorde aanmaak. Een verstoorde aanmaak kan het gevolg zijn van een tekort aan bouwstenen. Het meest voorkomend bouwsteentekort is een ijzergebrek. Er bestaat dus wel een relatie tussen ijzer en hemoglobine, maar het is niet hetzelfde.

Kun je in het bloed zien of je kanker hebt?
Er zijn zeer veel verschillende soorten kanker en vele daarvan hebben effect op allerlei laboratoriumuitslagen. De meeste van die laboratoriumuitslagen kunnen ook bij andere aandoeningen of zelfs bij gezonde mensen afwijkend zijn. Er zijn maar weinig laboratoriumbepalingen die bewijzend voor een bepaald soort kanker zijn. Laboratoriumonderzoek is wel ondersteunend in samenhang met andere onderzoeksmethoden om een bepaald soort kanker aan te tonen of uit te sluiten. Als eenmaal de diagnose is gesteld, kan laboratoriumonderzoek worden gebruikt om de ontwikkeling en respons op therapie van de betreffende tumor te volgen.

Waarom krijg ik mijn eigen labuitslagen niet?
Het laboratorium behandelt de onderzoeksaanvraag van de aanvragend arts en rapporteert daarom ook aan de aanvragend arts. Correcte interpretatie van vrijwel alle bloedonderzoeken is alleen mogelijk in combinatie met andere informatie zoals klachten, lichamelijk onderzoek, medische voorgeschiedenis, en het voorkomen van bepaalde ziekten bij familieleden.

Omdat alleen de aanvragend arts over dergelijke informatie beschikt, is het laboratorium niet in staat om al uw labuitslagen aan u te rapporteren in een manier waarop al deze aspecten op hun juiste waarde worden geschat. Door de rapportage via de aanvragend arts te laten verlopen, ontstaat er extra nuance en wordt paniek op basis van afwijkende uitslagen waaraan geen ziekte ten grondslag ligt voorkomen.

Overigens bestaat de mogelijkheid om bij het klinisch chemisch laboratorium van het SKB uw eigen uitslagen op te vragen. U zult dan een formulier moeten ondertekenen en u kunnen legitimeren.

Kan ik bij het laboratorium dan helemaal niet terecht met vragen over laboratoriumuitslagen?
Het laboratorium wordt geleid door laboratoriumspecialisten die u van alles kunnen en willen uitleggen over de bruikbaarheid van diverse laboratoriumbepalingen. Zij weten alles van de achtergrond, bepalingstechniek, mogelijke interacties en medische bruikbaarheid van alle laboratoriumbepalingen. Zonder adequate informatie over uw verdere medische dossier is het voor hen echter niet mogelijk uw uitslagen evenwichtig te interpreteren voor uw specifieke situatie. Zij zullen u dus voor uw de interpretatie van uw specifieke getallen altijd terug verwijzen naar de aanvrager van het onderzoek, maar u bent dan wel een hoop wijzer over de achtergrond van de analyses.

Wie heeft er allemaal inzage in mijn laboratoriumuitslagen?
Laboratoriumuitslagen zijn een onderdeel van uw medisch dossier. Dit is enkel en alleen ter inzage van de betrokkene (patiënt) en de bij de behandeling betrokken specialisten en huisarts. De behandelend specialisten, huisarts maar ook overige medewerkers (analisten, verpleegkundigen, doktersassistenten) die tijdens hun werkzaamheden medische informatie onder ogen kunnen krijgen, zijn allen bij wet gebonden aan het vertrouwelijk omgaan met uw gegevens.

Mijn arts heeft de resultaten van het bloedonderzoek met mij besproken. Een van de uitslagen lag buiten de door het laboratorium vermelde grenzen, maar de arts hecht daar geen waarde aan. Hoe zit dat?
Uw arts beoordeelt de laboratoriumuitslagen altijd in relatie tot zijn medische vraagstelling. Bepaalde (patronen van) uitslagen ondersteunen of verwerpen mogelijke diagnoses. De door het laboratorium opgegeven grenzen zijn referentiewaarden en betreffen het bereik waarbinnen 95% van de resultaten vallen van gezonde proefpersonen. Ook zonder dat er sprake is van ziekte zal dus al minstens 5% van de uitslagen 'buiten de grenzen vallen'.

Naast de mate waarin de 'grens wordt overschreden' is het ook belangrijk of uitslagen van verschillende laboratoriumonderzoeken en/of andere vormen van diagnostiek elkaar ondersteunen. Uw arts houdt daar rekening mee bij het interpreteren van de resultaten van uw bloedonderzoek. Het is dus goed mogelijk dat hij of zij de afwijkende laboratoriumuitslag niet ondersteund ziet door aanvullend ander onderzoek en daarom terecht naast zich neer legt.

Iemand in mijn familie heeft suikerziekte. Moet ik mijn bloed laten controleren?
Suikerziekte ofwel diabetes mellitus kan met bloedonderzoek worden aangetoond of uitgesloten. Eenmaal uitgesloten bestaat er echter geen garantie dat de ziekte niet op latere leeftijd alsnog ontstaat. Er zijn zeker genetische factoren die de kans op de ziekte vergroten of verkleinen, maar een overerving van risicofactoren betekent nog geen overerving van de ziekte. Als u ongerust bent, kunt u het beste met uw huisarts overleggen of deze het nodig acht u te laten controleren.